Het was eigenaardig dat niemand ooit eerder het Vitriool had besproken als een dodelijk gif, ofschoon het merendeel van de aangetaste personen wel de smaak ervan herkende en ze over Verbittering spraken als ze het over deze manier van vergiftiging hadden. Iedereen heeft Bitterheid in zijn organisme - in meerdere of mindere mate - zoals we ook vrijwel allemaal geïnfecteerd zijn met tbc. Maar beide ziekten worden alleen actief wanneer de patiënt verzwakt is; wat Bitterheid betreft, deze krijgt pas haar kans wanneer iemand bang wordt voor de zo geheten 'werkelijkheid'.
In hun ijver om een wereld te creëren waarin niet kans binnendringen wat als bedreigend wordt ervaren, bouwen sommige mensen een steeds sterkere verdediging op tegen de boze buitenwereld - vreemde mensen, andere plaatsen, nieuwe ervaringen - en bekommeren zich niet meer om hun innerlijke wereld. En vanaf dat moment begint de Bitterheid onherstelbare schade aan te richten.
Waar de Bitterheid (of het Vitriool, zoals dr. Igor het liever noemde) zich voornamelijk tegen richt, is de wil. Mensen die door dit kwaad zijn aangetast, verliezen langzamerhand al hun verlangen en binnen enkele jaren lukt het hen niet meer om uit hun wereldje te komen; ze hebben enorme energiereserves verspild aan het optrekken van hoge muren om een werkelijkheid te scheppen zoals zij willen dat zij is.
Terwijl ze bezig zijn een aanval van buitenaf te voorkomen, beperken ze hun innerlijke groei. Ze blijven naar hun werk gaan, televisiekijken, klagen over het verkeer en over hun kinderen, maar dat alles doen ze als robots, zonder van binnen enige grote emotie te ervaren, want ten slotte is alles onder controle.
Het grote probleem van de vergiftiging door bitterheid is dat hartstochtelijke gevoelens - zoals haat, liefde, wanhoop, enthousiasme, nieuwsgierigheid - zich ook niet meer uiten. Na een tijd heeft de verbitterde geen enkel verlangen meer. De wil om te leven maar ook die om te sterven ontbreekt, dat is het probleem.
Daarom hebben helden en gekken voor de verbitterden altijd iets fascinerends: angst om te leven of om te sterven kennen ze niet. Zowel helden als gekken staan onverschillig tegenover gevaar en gaan door ook al zegt iedereen dat ze dat niet moeten doen. De gek pleegt zelfmoord, de held offert zichzelf voor de goede zaak, maar beide sterven, en de verbitterden praten dagen en nachten over de waanzin van de een en de glorie van de ander. Het is het enige moment waarop de verbitterde de kracht heeft om zijn verdedigingswal te beklimmen en er een beetje overheen te kijken; maar al gauw worden handen en voeten moe en keert hij terug naar het leven van alledag.
De chronisch verbitterde ervaart zijn ziekte maar één keer per week: op de zondagmiddagen. Dan, bij gebrek aan werk of sleur om de symptomen te verlichten, begrijpt hij dat er iets helemaal mis is: de rust van die middagen is held, de klok lijkt wel stil te staan en een constant gevoel van irritatie kan zich vrijelijk uiten.
Maar dan is het maandag en de verbitterde is meteen de symptomen van zijn ziekte vergeten. Wel kankert hij dat hij nooit tijd heeft om uit te rusten en dat de weekends te snel voorbijgaan.
© Paulo Coelho
Op het moment van het het posten van bovenstaande passage heb ik het boek nog niet uit, maar voor mijn gevoel is bovenstaande passage wel de kern van de boodschap die Paulo Coelho over wil brengen in zijn boek.
